Vijf keer waarom?

Met voorbeelden en tips

Wortel van het probleem

Inleiding

Eén van onze favoriete tools is de ‘vijf keer waarom’? Elke keer weer als we deze techniek toepassen in een procesverbetering, zijn mensen verrast. Vooral omdat het eigenlijk zo simpel is en omdat je bij de wortel van het probleem uitkomt. Ook leren hoe je deze techniek inzet? Lees dan onderstaand artikel!

In dit artikel vertellen we je:

  • Leggen we uit wat de ‘vijf keer waarom’ inhoudt inclusief voorbeeld
  • Vertellen we hoe je de ‘vijf keer waarom’ toepast
  • Geven we je vijf tips om de zelf aan de slag te gaan

Vijf keer waarom

De ‘vijf keer waarom’ is een techniek die binnen lean projecten veel wordt toegepast. Het helpt je om de oorzaak van een probleem te ontdekken. Als je dit niet goed doet, kan het zijn dat je iets maar half oplost. Of dat je het achterliggende probleem mist, waardoor er helemaal niks opgelost wordt.

Daarom moet je je altijd afvragen waarom zich iets voordoet. En dat doe je niet één keer, maar soms wel vier, vijf of zes keer. Een probleem waar wij bijvoorbeeld tegenaan liepen, was dat de flip-overs die we gebruiken tijdens trainingen snel kreukelden. Hierop hebben we voor onszelf de ‘vijf keer waarom’ toegepast: 

  • Waarom zijn de flip-overs zo gekreukeld? > Omdat we ze te gehaast hebben ingepakt.
  • Waarom hebben we ze zo gehaast ingepakt? > Omdat we snel moesten opruimen na afloop.
  • Waarom moesten we snel opruimen na afloop? > Omdat de ruimte geboekt was voor een volgende meeting.

Dit is de oorzaak van het probleem. Oplossing: zorgen dat na elke training de ruimte nog minimaal een half uur geboekt is! 

 

Define fase de eerste stap in een project

Toepassing in de praktijk

De ‘vijf keer waarom’? kun je altijd en overal toepassen. In de praktijk gebruiken we deze tool vaak in de analyse fase en dan vaak in combinatie met een Ishikawa (visgraat) of bij de acht verspillingen.

Bij een Ishikawa analyse inventariseer je eerst de verschillende oorzaken van het probleem. Deze zet je in de verschillende ‘graten’. Vervolgens pas je bij elke oorzaak de ‘vijf keer waarom?’ toe. Je zult zien dat verschillende oorzaken veroorzaakt worden door hetzelfde probleem. Dat noem je de grondoorzaak, en dat zijn de dingen die je wil gaan oplossen. Hetzelfde kun je doen met de verschillende verspillingen die je opgehaald hebt.

Drie tips

Ook al is deze techniek heel simpel, soms loop je toch even vast. Hierbij drie tips die je gaan helpen:

  1. Stel de goede waarom vraag. Het kan best lastig zijn om de goede waarom vraag te stellen. Zo is er bijvoorbeeld een verschil tussen ‘waarom doet een medewerker niet haar best?’ en ‘waarom doet een medewerker niet haar best om alle velden van het formulier in te vullen?’. Probeer de vraag dan ook zo concreet mogelijk te verwoorden.
  2. Wees kritisch op de antwoorden. We hebben wel eens sessies gehad, waarbij mensen uitkomen op ‘het beleid van de huidige minister’. Really? Is dat echt de oorzaak van het probleem? Het is in ieder geval buiten je eigen cirkel van invloed, dus niet een hele nuttige grondoorzaak om op uit te komen. Wees daarom kritisch op de antwoorden die gegeven worden en ga niet te snel verder.
  3. Stop op tijd. Soms kun je wel eindeloos ‘waarom?’ blijven doorvragen, maar schiet het zijn doel een beetje voorbij. Stop bij het antwoord waarvan je denkt dat als je dat oplost, het probleem voorbij is.
Improve fase: onderdeel van het behalen van je green belt

Ook aan de slag?

In de praktijk leren hoe je de ‘vijf keer waarom?’ goed toepast? Misschien is een green belt training wel iets voor jou? Schrijf je meteen in voor één van onze aankomende trainingen.

3, 10 en 24 april, 8, 15 en 29 mei 2024
4, 11 en 18 september, 2, 9 en 16 oktober 2024
Of bekijk alle opties

Ook interessant:

Alle artikelen bekijken
Procesoptimalisatie met lean six sigma
Procesoptimalisatie met lean six sigma

Procesoptimalisatie met lean six sigma: een duo waarmee je tot duurzame continue verbetering komt. Wij leggen je uit wat lean six sigma is: twee verschillende methodes, die samen heel goed blijken te werken.

Voorbereiding op arbeidskrapte met een voorspellende risicoanalyse
Voorbereiding op arbeidskrapte met een voorspellende risicoanalyse

Dat de werkdruk in de zorg de komende jaren alleen maar zal stijgen, is inmiddels bekend. Gelukkig zijn er genoeg dingen die we kunnen doen. Om hier een goed overzicht van te krijgen is een goede risicoanalyse van belang.

Lean in de zorg: minder verspilling van tijd en geld, meer aandacht voor patiënten
Lean in de zorg: minder verspilling van tijd en geld, meer aandacht voor patiënten

Met lean werken in de zorg richt je je voornamelijk op het verminderen van verspilling, vaak verspilling van tijd en geld. Door processen te stroomlijnen en te focussen op wat waarde toevoegt voor de patiënt.

Alle artikelen bekijken